Laatste week in banga

Vrijdag ben ik samen met Gisele richting Limbe gegaan om Han te bezoeken. We zouden eerst een taxi nemen naar Muyuka om daar een bus naar Limbe te nemen. Maar de taxidriver ging zelf ook naar Limbe dus zijn we met hem doorgereden en heeft hij ons afgezet voor de botanical garden. Ik heb het altijd nog wel moeilijk met het vertrouwen van de mensen hier, aar Gisele kon zijn vriend die ook in de auto zat, dus zij vertrouwde het wel. Het scheelde wel heel veel tijd, want we waren nu binnen twee uur in Limbe, waar je anders wel zo’n drie uur over doet.
Toen we aankwamen in het hotel, was het echt een verrassing voor Han omdat hij ons natuurlijk niet zo vroeg had verwacht. Zijn oom en vriend waren er ook nog, dus we hebben nog gezellig met elkaar gegeten. Weet je wat we aten……een broodje hamburger, echt fantastisch! Zijn oom en vriend moesten daarna wel weg, want zij moesten naar het vliegveld, zij vlogen één dag eerder terug naar Nederland dan Han.
Na hun vertrek zijn wij met z’n drieën naar het internetcafé gegaan en hebben we lekker even een uurtje achter de computer gezeten. Het is echt fijn om dan alles weer te kunnen checken en de leuke reacties te lezen. Toen we terugkwamen in het hotel hadden we een lekkere duik genomen in het zwembad. Ook dan weer wordt het duidelijk dat een zwembad niet echt normaal is, want Gisele kan bijvoorbeeld niet zwemmen en later zag ik meer kameroenese mensen die dat niet konden.
Omdat we nog zo vol zaten van het broodje hamburger hebben we om acht uur alleen nog lekker een salade gegeten en zijn toen gezellig bij het zwembad gaan zitten met een drankje erbij.
Zaterdag hadden we uitgeslapen en na een lekker ontbijt genomen te hebben zijn we bij het zwembad gaan liggen. Heerlijk gerelaxed!!
Om ongeveer half twee zijn we bij het hotel weggegaan gegaan, ik heb nog mijn verhaal op de site gezet en daarna zijn we bij de bakker een pizza-broodje gaan gegeten. Toen zijn we met z’n drieën naar ‘Mile 4’ gegaan, de junction in Limbe, waar de bussenvoor de verschillende richtingen staan. Han nam de bus richting Douala en Gisele en ik namen de bus richting Kumba. Na afscheid genomen te hebben zijn we de bussen in gestapt en we vertrokken om dezelfde tijd, rond half vier.
Om zes uur kwamen wij aan in Banga en toen ik bij het huis aankwam waren de meiden al bezig met het eten maken. We hebben rijst met kool en peen op….met wat kerrie poeder voor een extra smaakje is het best lekker!

Zondag hebben we een beetje uitgeslapen, want op zondag is er geen morning devotion. De mensen gaan dan om negen uur naar de kerk in Banga-town. We zijn na het ontbijt richting de markt gegaan, want daar moet je ook weer niet al te laat heengaan, want dan is het of op of het heeft zo lang in de hete zon gelegen, dat het niet echt heel vers meer is. We hebben rijst, tomaten, uien, watermeloen, papaja, olie, mayonaise, knoflook, avocado’s, gember etc gekocht en in totaal waren we zo’n 6 euro kwijt voor alles. Die grote watermeloen kostte bijvoorbeeld 0,75 eurocent, acht uien voor 0,50 eurocent. Het is echt helemaal niets!
Toen we terugkwamen en bij het hek van het ziekenhuis waren, kwamen we dr. Tabi tegen en die vertelde me dat we ’s middags een operatie hadden van een vrouw die net was binnengekomen met een liesbreuk. We hadden om een uur of twee afgesproken in het ziekenhuis, maar toen we rond die tijd er waren, bleek Emes, de operatieassistent er nog niet te zijn. Het wachten was dus op hem, maar in die tussentijd gebeurde er echt van alles. Als eerste werden bij een baby geroepen die vanaf ’s ochtend vroeg al huilde en een hele stijve indruk maakte. Het bleek de baby te zijn van de vrouw die vorige week haar andere baby, één van de tweeling, had verloren nadat ze pap had gegeven. Toen we het kindje onderzochten had een heel gespannen buikje, waar geen darmgeluiden in hoorbaar waren. Verder overstrekte het constant haar rug en sterkte zij haar armen heel pathologisch. Je kon duidelijk zien dat het heel veel pijn had en daar gaven we dan ook direct wat voor. Er was niets bijzonders gebeurd in de dagen ervoor, het werd alleen deze dag wakker met hoge koorts. Nadat dr. Tabi en ik samen hadden overlegd, kwamen we tot de conclusie dat we nu niet echt iets konden doen voor haar behalve medicijnen geven. We zijn toen naar een kind gegaan die op de ‘kinderafdeling’ lag en die we verdachten van een darmobstructie en die we eigenlijk ’s avonds wilden opereren, maar het bleek nu ineens een heel opgezet gezicht te hebben. Het hield al sinds de dag ervoor veel vocht vast in de benen, maar nu was ook het gezicht flink gezwollen. Emes wilde eerst weten hoe de nieren functioneren voordat hij haar anesthesie wilde geven. Dus het plan was om de volgende ochtend bloed af te nemen en dat naar Kumba te brengen. In dit ziekenhuis kunnen ze namelijk geen lever- en niertesten uitvoeren in het lab, dus dan gebeurd het zo. Ze nemen bloed af en een familielid, vriend of wat dan ook gaat daarmee naar Kumba en komt de volgende dag terug met de labuitslagen.
We zijn daarna weer even teruggegaan naar huis om te wachten tot ze helemaal klaar waren met de voorbereidingen voor de operatie van die vrouw. Ik had eigenlijk die middag om vier uur met Gisele afgesproken, want ze wilde graag een kameroenees gerecht voor me klaarmaken. Ik ben naar haar toegegaan en heb haar ook wel meteen gezegd dat ik niet lang kon blijven omdat het druk was in het ziekenhuis. Maar ik zat daar nog geen half uur en toen kwam iemand me halen om te zeggen dat ik snel naar het ziekenhuis moest komen. Toen ik daar aankwam bleek het baby’tje te zijn overleden en was die moeder naar ons huis gekomen voor mij om dat te zeggen. De meiden hebben toen iemand gestuurd om mij te halen. Ik had het er echt moeilijk mee, ook al wist ik wel dat dit eraan zat te komen, maar het is toch heel hard om daar zo’n mooi baby’tje van een paar maanden dood te zien liggen. Dan vraag je je echt wel even af: waarom? Voor die moeder is het natuurlijk helemaal vreselijk, want die is binnen een week haar tweeling kwijt geraakt en zit nu met een vreselijk schuld in het ziekenhuis te wachten voor geld!!
Ik ben daarna doorgelopen naar de theatre, de operatiekamer, en heb meegekeken bij die operatie van de liesbreuk. De operatie bleek tijdens het openmaken een hele andere wending te krijgen, want er bleek een stuk darm echt helemaal vast te zitten en een deel was al niet meer vitaal. Ze hebben dus ook een stuk darm moeten verwijderen. Uiteindelijk waren we om half negen klaar en zat de dag erop en was het een hele andere zondag geworden dan dat ik ’s ochtend had gedacht.

Maandagochtend werd tijdens de morning devotion een nieuwe dokter voorgesteld, dr. Nesoah. Ik was best verbaasd toen ik hem zag, want er was wel afgesproken dat er per begin december een tweede dokter zou komen, maar dat het ook écht daadwerkelijk was gebeurd, verbaasde me wel. Hij heeft zijn opleiding in Nigeria gedaan en is daarna naar Europa gegaan voor zijn specialisatie plastische chirurgie, die hij in Groningen en Hamburg heeft afgerond.
Na de morning devotion zijn we gestart met rounds en is de dag verder rustig gebleven, we hebben ons gewone programma gevolgd. Om ongeveer vijf uur waren we klaar met het werk en hebben we met z’n drieën nog gesproken over het ziekenhuis, welke veranderingen hun samen willen zien en hoe ze dat kunnen aanpakken. Want veranderen willen ze veel en ik denk dat de dingen die ze anders willen volkomen terecht zijn, maar het zal tijd kostten. ’s Avonds hebben we gezellig met z’n vieren gegeten, kool tomaten en jams, en daarna nog lekker gekletst met een kopje thee.

Meestal proberen we op de OK-dagen om zeven uur te beginnen, maar de meeste keren is dat nog niet gelukt. Dus ook deze dag, de dinsdag, waren de patiënten nog niet voorbereid voor de operatie. In de tussentijd zijn we de uitslag van bloed gaan bekijken van het kind met de darmobstructie. De waarden waren iets verhoogd, maar hielden een operatie niet tegen. Haar klinische situatie was nog niet veranderd en een operatie was nog steeds geïndiceerd. Toen ze klaar waren, konden we niet gelijk beginnen want er was geen elektriciteit. Ik kijk daar al niet meer van op, maar het is eigenlijk heel bizar dat je moet wachten tot er stroom is. De operatie liet uiteindelijk niks zien wat aan de ene kant goed voor de patiënt is, maar aan de andere kant sta je wel met je rug tegen de muur van wat het nou wel de oorzaak zou kunnen zijn van die vreselijke pijn in haar buik. Vervolgens hebben ze nog een blindedarm operatie gedaan en de laatste OK, een navelbreuk heb ik samen met Emes gedaan. Was erg leuk om dat samen met hem te doen, erg leerzaam, maar ook vreselijk warm. Normaal is het al warm in die kamer, maar als je ‘steriel’ staat al helemaal. Onder die lampen en intensief bezig….ik zweette me helemaal kapot. Toen we hiermee klaar waren was het inmiddels vier uur en zat het werk erop. Toen ik namelijk samen met Emes bezig was aan die navelbreuk heeft dr. Tabi de andere dingen gedaan die nog moesten gebeuren in het ziekenhuis en die dag zat er dus vrij vroeg op. Na een lekkere douche zijn we gaan relaxen bij het huis. Voor het eten hadden we nog plantanen nodig, dus we zijn nog wel even naar Emmanuel en Stella gelopen om deze te halen. Elke keer wordt je weer volop gegroet door de kinderen. We hebben toen tien plantanten gehaald voor 200 cfa, dat is 0,30 eurocent. We hebben lekker gefrituurde plantanen gemaakt met tomatensalade en een groente bord met verschillende groenten door elkaar, wat weer met wat kerriepoeder best goed smaakte. De avond was rustig gebleven en ik was best moe van de OK-dag, dus ik ben lekker vroeg mijn bed ingedoken. Ik hoorde nog wel heel veel lawaai op straat toen ik in bed lag. Eerst dacht ik dat er iemand was overleden in het ziekenhuis, want dat gaat ook niet in stilte, maar de dag erna hoorde ik van dr. Tabi dat Barcelona had gespeeld en met 2-0 had gewonnen en dat werd dus uitbundig gevierd op straat.

Woensdag hebben met z’n allen de rounds gedaan, de twee artsen, Sabine, Valerie en ik. Van zo’n ronde leer je erg veel, want tussendoor praten we over de ziektebeelden of over de behandeling ervan. Na de rounds zijn we met z’n drieën een eitje gaan eten bij Charlotte, dat is dan echt lekker, dan kan of moet je een hele dag op teren. Daarna ben samen met dr. Tabi de OPD gaan doen. Tussendoor kwam er een nurse van de maternity bij ons en vertelde dat er een vrouw was binnengekomen met weeën, maar waarbij één van de armpjes van het kind naar buiten kwam, dus daar moesten we snel een keizersnede bij gaan doen. Alles ging goed, er werd een mooi en gezonde baby geboren. Omdat het de tiende zwangerschap van deze vrouw was, werd er nog net even voordat ze naar de OK ging met haar besproken om gelijk ook een sterilisatie te laten doen en daar stemde ze mee in. Zo gezegd, zo gedaan en nadat het kind was geboren werden de eileiders doorgenomen. Verder die dag bleef het rustig en om half tien waren we lekker ons bed ingedoken, maar ik werd er om elf uur uitgeroepen door dr. Nesoah. Hij had ‘dienst’ en er was een vrouw binnengekomen die een keizersnede moest krijgen. Dus hij vroeg of ik wilde assisteren en dat vond ik natuurlijk wel erg gaaf. Maar omdat dr. Nesoah het nog niet echt kan vinden met de gang van zaken in de theatre was/is hij niet echt blij, dus zijn humeur was niet heel goed en dat merkte je wel aan z’n manier van opereren. Het ging allemaal was ruig en hard, maar het is allemaal goed gekomen en de patiënt en de baby doen het goed. Uiteindelijk lag ik twee uur weer in mijn bed en heb ik nog even lekker een paar uurtjes geslapen.

Donderdag was het weer een OK-dag en hadden we twee casussen. Dr. Nesoah stelde voor om deze tegelijk te operen. Ze hebben namelijk in de operatiekamer twee tafels staan, dus het is in principe mogelijk. Beide patiënten hadden een liesbreuk, waarvan één aan beide kanten. Deze vrouw kreeg anesthesie door middel van een ruggenprik en de andere werd geopereerd onder locale verdoving met lidocaïne. In het begin hier vond ik dat echt heel vreemd, want dat zal je bij ons zo niet zien, maar hier dat heel normaal. Voor zo’n ‘kleine’ OK is ketamine of een ruggenprik veel te duur. Ik heb samen met dr. Nesoah de vrouw met aan beide kanten een liesbreuk geopereerd en dr. Tabi heeft samen met Emes de andere gedaan. Best een vreemde gewaarwording vond ik dat, want als je even van je tafel opkeek werd twee meter verder een andere vrouw geopereerd.
Die dag verder hebben we OPD gedraaid, want het was erg druk, veel interessante patiënten gezien. Aan het eind van de middag kwam Theddies op bezoek, in zijn school-outfit. We hebben nog gezellig gekletst, maar op een gegeven was het tijd, want dr. Tabi had ons uitgenodigd om bij hem te komen eten. Ik had het namelijk een keer met hem over kameroenees voedsel gehad en toen had ik verteld dat ik stew met rijst en jams hier wel erg lekker vond, en toen zei hij dat hij dat wel een keer voor me ging klaarmaken. Uiteindelijk heeft z’n zus het gemaakt, maar het was erg lekker. We hebben een gezellige avond gehad.

Vrijdag hadden we ’s ochtend een OK gepland, want donderdag was er een vrouw binnengekomen met een grote uitpuilende massa in haar buik. Op de echo bleken er darmen in te zitten en konden we dus spreken van een hele grote hernia. Het was een grote operatie geworden, want we zagen ook een tumor zitten in de dunne darm en deze werd meteen verwijderd. Toen we klaar waren hebben we de rounds gedaan en was de werkdag vrij vroeg klaar, want er was een staf-vergadering waar beide dokters bij moesten zijn, dus toen ben ik naar huis gegaan. Het kwam voor mij wel erg goed uit, want ik moest nog aardig wat kleren wassen. We hebben ook lekker met z’n vieren in het zonnetje gezeten voordat we gingen eten. We hebben lekker gefrituurde plantanen gegeten!

Vanochtend zijn we vroeg naar Kuma vertrokken. Het is zo’n uur reizen met de bus of taxi, dus dat is erg goed te doen. Straks gaan we naar Lake Barombi, een groot kratermeer waar ook wilde apen te zien zijn.

Maandag is mijn laatste dag in het ziekenhuis, want dinsdag vertrek ik naar Douala om daar nog een week te werken in dat ziekenhuis. De meiden van de stichting Give Milk Stop Aids hadden mij gevraagd of ik daar wil gaan kijken, hoe het is om daar te werken, want als het bevalt willen ze misschien ook studenten naar dat ziekenhuis sturen in plaats van alleen naar Banga. Ik vind het wel een leuke kans om nog meer te zien van het werken hier, want Douala is een grote stad daar zal je dan ook weer andere dingen zien dan in het binnenland in Banga.
Van dinsdag tot dinsdag zal ik daar gaan werken en de laatste twee dagen van mijn verblijf hier in Kameroen ga ik naar Kribi, om nog héél even te relaxen, voordat ik naar huis ga.

Het is een lang verhaal geworden, maar het was ook een boeiende week!! Het lukt hier alleen niet om foto’s te plaatsen, maar dat komt de volgende keer dus weer.

Dikke kus Crista